2021-11-12
Nowa duchowość jako wyzwanie dla tradycyjnych tożsamości religijnych i kulturowych w Polsce.
18 listopada 2021 r. odbędzie się w Centrum Dialogu XIII Toruńskie Sympozjum poświęcone Religiom i Alternatywnym Ruchom Religijnym. Tym razem będzie ono poświęcone nowej duchowości będącej wyzwaniem dla tradycyjnych tożsamości religijnych.
Zachodzące od kilkudziesięciu lat przemiany religijności w Polsce są już ewidentne. Od początku XXI w. znacznie przyspieszył – przede wszystkim w młodszym pokoleniu – proces prywatyzacji i indywidualizacji religii, czyli przedkładanie osobistych preferencji i upodobań w procesie „konstrukcji” własnego, osobistego modelu religijności, a odrzucanie tzw. wiary dziedziczonej, przekazywanej w oparciu o tradycję kościelną.
Jak pokazują badania z ostatnich lat, młodzi Polacy (zapewne nie tylko tzw. nominalni katolicy) dość gremialnie odchodzą od modlitwy i więzi z Kościołem. Wydaje się jednak, że zasadniczym powodem tej – po większej części – „milczącej apostazji” nie jest słabość organizacyjna i ewangelizacyjna Kościoła, ani sam brak wychowania religijnego w rodzinie. Nie należy też przeceniać ofensywy tzw. nowego ateizmu, którego argumentacja dociera tylko do nielicznych, nie stroniących od wysiłku intelektualnego. Można by uznać, że jakiś wpływ na spadek deklaracji i postaw religijnych mają nagłaśniane w mediach elektronicznych skandale sprokurowane przez duchownych.
Wydaje się jednak, że klucz do problemu leży w tym, co socjologia religii określa jako „nową duchowość” (duchowość ateistyczna, duchowość sportu i konsumpcji, teatru, jedzenia, coachingu itd.). Odchodzący od kulturowego (czyli nie pogłębionego) katolicyzmu Polacy rezygnują ze „zorganizowanej religii”, ale nie z poszukiwania szeroko rozumianej „duchowości”. Może ona nawiązywać do szeroko zakorzenionych w kulturze masowej elementów ideologii New Age, konstruując „religijność majsterkowicza”. Może z różnych tradycji „dobierać” atrakcyjne dla danej jednostki wierzenia, rytuały i zwyczaje, komponując własną „religię” czy „duchowość”. Może wreszcie kontemplować własne doznania i przeżycia, wcale nie związane z Bogiem biblijnego objawienia, nazywając je „duchowością”.
Planowana konferencja ma przedstawić oblicza „nowej duchowości”, czyli spektrum zjawisk i procesów, które pod tym określeniem się kryją. Z drugiej strony winna podjąć pytanie, czy ta forma „duchowości” może mieć destrukcyjne skutki dla życia społecznego (rodziny) i tożsamości kulturowej Polaków, wreszcie zaś dla zdrowia psychicznego tych, którzy z nią się identyfikują. Wydaje się nie ulegać wątpliwości, że „nowa duchowość” ma związek ze słabnięciem funkcji socjalizacyjnych rodziny, szerokim dostępem ludzi młodszych do internetu, wreszcie zaś z postępującą atomizacją (aż do nowych form wykluczenia społecznego) we współczesnym społeczeństwie.
Konferencja będzie transmitowana on line przez serwic youtube.com
– ks. dr hab. Stanisław Suwiński, prof. UMK – Wydział Teologiczny UMK w Toruniu
945 - 1015 (30’) Specyfika duchowości katolickiej
– ks. prof. dr hab. Piotr Moskal – Wydział Filozofii KUL; WSD w Pelplinie
1015-1045 (30’) Dyskusja, pytania do referentów
– prof. dr hab. Zbigniew Pasek – Wydział Humanistyczny AGH w Krakowie; Pracownia Badań Współczesnych Form Duchowości
1115-1145 (30’) Nowa duchowość jako przedmiot badań socjologicznych
– dr hab. Halina Mielicka-Pawłowska, prof. UJK – Wydział Pedagogiki i Psychologii UJK w Kielcach
1145-1215 (30’) Dyskusja, pytania do referentów
1215-1230 (15’) Przerwa kawowa
– o. dr hab. Aleksander Posacki SJ, Collegium Verum – Warszawa; Międzynarodowy Ekumeniczny Instytut Apologetyczny - Moskwa-Ałmaty-Kraków
1300-1330 (30’) Duchowość konsumenta w kościele według danych językowych
– prof. dr hab. Viara Maldjieva – Wydział Humanistyczny UMK w Toruniu
1330-1400 (30’) Duchowość ateistyczna a apologetyka chrześcijańska
– mgr Jan Lewandowski – www.apologetyka.info
1400-1430 (30’) Dyskusja, pytania do referentów
1430-1440 (10’) Zamkniecie i podsumowanie konferencji – ks. prof. dr hab. Jan Perszon
Jak pokazują badania z ostatnich lat, młodzi Polacy (zapewne nie tylko tzw. nominalni katolicy) dość gremialnie odchodzą od modlitwy i więzi z Kościołem. Wydaje się jednak, że zasadniczym powodem tej – po większej części – „milczącej apostazji” nie jest słabość organizacyjna i ewangelizacyjna Kościoła, ani sam brak wychowania religijnego w rodzinie. Nie należy też przeceniać ofensywy tzw. nowego ateizmu, którego argumentacja dociera tylko do nielicznych, nie stroniących od wysiłku intelektualnego. Można by uznać, że jakiś wpływ na spadek deklaracji i postaw religijnych mają nagłaśniane w mediach elektronicznych skandale sprokurowane przez duchownych.
Wydaje się jednak, że klucz do problemu leży w tym, co socjologia religii określa jako „nową duchowość” (duchowość ateistyczna, duchowość sportu i konsumpcji, teatru, jedzenia, coachingu itd.). Odchodzący od kulturowego (czyli nie pogłębionego) katolicyzmu Polacy rezygnują ze „zorganizowanej religii”, ale nie z poszukiwania szeroko rozumianej „duchowości”. Może ona nawiązywać do szeroko zakorzenionych w kulturze masowej elementów ideologii New Age, konstruując „religijność majsterkowicza”. Może z różnych tradycji „dobierać” atrakcyjne dla danej jednostki wierzenia, rytuały i zwyczaje, komponując własną „religię” czy „duchowość”. Może wreszcie kontemplować własne doznania i przeżycia, wcale nie związane z Bogiem biblijnego objawienia, nazywając je „duchowością”.
Planowana konferencja ma przedstawić oblicza „nowej duchowości”, czyli spektrum zjawisk i procesów, które pod tym określeniem się kryją. Z drugiej strony winna podjąć pytanie, czy ta forma „duchowości” może mieć destrukcyjne skutki dla życia społecznego (rodziny) i tożsamości kulturowej Polaków, wreszcie zaś dla zdrowia psychicznego tych, którzy z nią się identyfikują. Wydaje się nie ulegać wątpliwości, że „nowa duchowość” ma związek ze słabnięciem funkcji socjalizacyjnych rodziny, szerokim dostępem ludzi młodszych do internetu, wreszcie zaś z postępującą atomizacją (aż do nowych form wykluczenia społecznego) we współczesnym społeczeństwie.
Konferencja będzie transmitowana on line przez serwic youtube.com
Termin: 18 listopada 2021 r. (czwartek) 9.00-15.00
Miejsce: Centrum Dialogu Jana Pawła I, pl. Frelichowskiego 1, Toruń
Planowana jest transmisja on-line.
Plan konferencji
900 Otwarcie konferencji, ks. prof. dr hab. Wojciech Cichosz – Dziekan Wydziału Teologicznego UMKSesja I – przewodniczenie prof. dr hab. Zbigniew Pasek
915 - 945 (30’) „Nowa duchowość” a „światowość” w ujęciu papieża Franciszka– ks. dr hab. Stanisław Suwiński, prof. UMK – Wydział Teologiczny UMK w Toruniu
945 - 1015 (30’) Specyfika duchowości katolickiej
– ks. prof. dr hab. Piotr Moskal – Wydział Filozofii KUL; WSD w Pelplinie
1015-1045 (30’) Dyskusja, pytania do referentów
Sesja II – przewodniczenie ks. prof. dr hab. Piotr Moskal
1045-1115 (30’) Nowa duchowość jako kategoria opisowa współczesnej kultury– prof. dr hab. Zbigniew Pasek – Wydział Humanistyczny AGH w Krakowie; Pracownia Badań Współczesnych Form Duchowości
1115-1145 (30’) Nowa duchowość jako przedmiot badań socjologicznych
– dr hab. Halina Mielicka-Pawłowska, prof. UJK – Wydział Pedagogiki i Psychologii UJK w Kielcach
1145-1215 (30’) Dyskusja, pytania do referentów
1215-1230 (15’) Przerwa kawowa
Sesja III – przewodniczenie ks. prof. dr hab. Jan Perszon
1230-1300 (30’) Pomiędzy nową duchowością a couchingiem. Znaczenie problematyki filozoficznej i teologicznej– o. dr hab. Aleksander Posacki SJ, Collegium Verum – Warszawa; Międzynarodowy Ekumeniczny Instytut Apologetyczny - Moskwa-Ałmaty-Kraków
1300-1330 (30’) Duchowość konsumenta w kościele według danych językowych
– prof. dr hab. Viara Maldjieva – Wydział Humanistyczny UMK w Toruniu
1330-1400 (30’) Duchowość ateistyczna a apologetyka chrześcijańska
– mgr Jan Lewandowski – www.apologetyka.info
1400-1430 (30’) Dyskusja, pytania do referentów
1430-1440 (10’) Zamkniecie i podsumowanie konferencji – ks. prof. dr hab. Jan Perszon
